Младанацыяналісты і кіты геапалітыкі

У маладосці я прачытаў кнігу амерыканскага журналіста Стадса Церкела «Работа», дзе ён браў інтэрв’ю ў прадстаўнікоў розных прафесій у ЗША з просьбай ахарактарызаваць сваю дзейнасць. Мяне ўразіла, як сур’ёзна амерыканцы ставяцца да сваёй працы. Для пераважнай большасці гэта значная частка іх паўсядзённага жыцця, да якой трэба ставіцца з усёй сур’ёзнасцю. Усе яны, пачынаючы з муніцыпальнага зборшчыка смецця або прыбіральшчыка ў сабачым прытулку да бізнесмена-інвестара, ведалі, што называецца, усе хады і выхады, усе прыёмы, шукалі спосабы паляпшэння, хітрыкі для палягчэння, умелі планаваць і разлічваць намаганні. А яшчэ мяне здзівіла, калі не сказаць шакавала, адна займальная навэла. Там гаворка ішла аб франтавым рэпарцёры перыяду ВМВ. Ён з прыяцелем зайшоў у франтавы туалет (так-так, спецыяльна пабудаваны драўляны туалет з кабінкамі). На ўваходзе сядзеў радавы салдат, які выдае туалетную паперу, па тры лісцікі на наведвальніка. Прыяцель журналіста спытаў, ці нельга ўзяць крыху больш? Туалетны паставы адказаў: «Не, нельга! Адзін лісцік – зверху ўніз, адзін – знізу ўверх, і адзін – начыста!»

Прашу прабачэння ў адчувальных эстэтаў за гэтую туалетную тэму. Я закрануў яе, каб праілюстраваць адну характэрную амерыканскую якасць, якую я потым заўважаў у амерыканцаў неаднаразова. Яны ўсё плануюць і пралічваюць, імкнуцца ва ўсіх выпадках дзейнічаць прагматычна і рацыянальна. Часам над гэтай рысай нацыянальнага характару нават іранізуюць, як, напрыклад, У. Чэрчыль. «Амерыканцы вельмі настойлівыя хлопцы, яны абавязкова знойдуць правільнае рашэнне любой праблемы, перад гэтым выпрабаваўшы ўсе астатнія!» – казаў ён.

Гэтая рыса прыкметная і сёння, прычым у справах, якія могуць наўпрост закранаць і нас з вамі, дарагія татарскія землякі. Растлумачу чаму. Адзін з удзельнікаў форуму на «Свабодным Ідэль-Урале» скапіпасціў пост расейскага бота са сцвярджэннем аб тым, што «Ніхто не будзе рабіць стаўкі на местачковы нацыяналізм!» У мяне на гэты конт крыху іншае меркаванне. Пагаворваюць, што геапалітычныя кіты і акулы (з ЗША на чале) якраз, наадварот, плануюць падтрымліваць менавіта «малыя» народы Расеі, каб стварыць на месцы «турмы народаў» прастор нацыянальных дзяржаў з дэмакратычным парадкам кіравання. Дэмілітарызацыя, дэнуклеарызацыя (выемка атамнай зброі) Расеі. Затым, па магчымасці, раздзяленне Расейскай Федэрацыі на некалькі самастойных дзяржаў. У ідэале павінна застацца Масковія ў нацыянальных межах ХVІ стагоддзя (хоць не факт, што з гэтым пагодзяцца эрзяне). Калі атрымаецца правесці гэтую праграму без болю, тое жыць стане лягчэй усім, нават пераможаным расейцам – яны перастануць мучыцца вялікадзяржаўнай дурасцю і пачнуць нарэшце працаваць па-сапраўднаму. А тое, што Татарстан здолее наладзіць эканоміку лепш, чым расейцы, гэта і вожыку зразумела. Трэба толькі на пачатковым этапе младананацыянальным дзяржавам не ўгразнуць у тэрытарыяльных разборках.

Па маіх назіраннях, амерыканцы імкнуцца да такога варыянту развіцця падзей, але ведаюць аб магчымых падводных камянях і іншых гіпатэтычных небяспеках. Асноўная сярод іх – развязванне ядзернай вайны расейскімі пануючымі шавіністамі. Наступная па шкале небяспекі – эскалацыя расейска-ўкраінскай вайны і распаўсюджванне яе на тэрыторыю ўсёй бабулькі Еўропы, якая зрабіла сваім кумірам камфорт і дабрабыт. Далей – страх перад некантраляваным экспартам з тэрыторыі РФ атамных зарадаў рознага тыпу, за якімі палююць тэрарысты розных масцей. Магчымы таксама тэхнагенныя катастрофы на аб’ектах захоўвання атамнай зброі і АЭС, як следства дэградацыі спецыяльнага інжынернага кантролю і выхаду з-пад уплыву МАГАТЭ.

Таму ашчадныя амерыканцы дзейнічаюць асцярожна, страхуючыся і перастрахоўваючыся, кантралюючы любыя змены на палітычнай карце свету і на карце ваенных дзеянняў ва Украіне як галоўным цэнтры змяненняў у Еўропе, калі не ва ўсім свеце. Як следства – дазаваныя пастаўкі сучасных узбраенняў для УСУ: даюць не столькі для перамогі (можа падштурхнуць Пуціна да ваенна-палітычнай істэрыцы), колькі для таго, каб стрымліваць расейскі наступ і вымотваць сілы расейскай арміі. Думаю, амерыканскі план прадуманы на 2-3-5 гадоў: знясіліць Расею, дапамагчы нацыянальным рухам (у тым ліку Татарстану) выйсці з расейскай зоны ўплыву, падтрымаць дэмакратычныя пераўтварэнні на ўсёй прасторы РФ, усталяваць даверныя адносіны з новымі ўрадамі.

Зразумела, амерыканцы таксама памыляюцца, як было ў Афганістане, але ў гэтым выпадку яны не саромеюцца адпрацоўваць назад і прызнаваць свае страты і памылкі. Калі ж памылкі дапускаюць іх партнёры, то ЗША дзейнічаюць прагматычна і без сарамлівасці прыкручваюць кранік фінансавай дапамогі. Часам гэты прагматызм мяжуе з цынізмам. «Так, ён сукін сын, але ён наш сукін сын!» – памятаеце гэта амерыканскае выказванне пра нейкага лацінаамерыканскага дыктатара? Але ў іх усё ж існуюць пэўныя прынцыпы. Ды і дэмакратычная сістэма кіравання краінай не дае асобным высокапастаўленым асобам, аж да Прэзідэнта, зарвацца і пачаць самадурнічаць, як у той жа Расеі.

І вось яшчэ што: мяне страшна расчароўваюць развагі расейцаў тыпу «амерыканцам можна, а чаму нам нельга?», ці «мы таксама вялікая дзяржава, як і амерыканцы!» Чортавы лапатнікі! Вы нічога ніколі не дарабляеце да канца, у вас уся стаўка на ану. Вы хвалюецеся гэтым, суправаджаючы дурныя фатаграфіі каментарамі «Гэтую краіну не перамагчы!» А заваяваныя вамі старанныя, працавітыя народы, прывучаныя да руплівага гаспадарання, пакутуюць з-за фанабэрыстай расейскай тупасці.