“Konsťitućiatńeń koŕas, mińek ťiriń keĺtńeń, loviť ruzońvkeĺenť marto vejkeťks! Anśak eŕamosonť isťa a ĺisńi. Ruzoń keĺenťeń veśe ŕesursne, erżanťenťeń meriť kruwokt anokstams noldams” – śaldiźe Ińazoroś kirďivienť.

Siŕeś Boĺaeń Ińazoroś pškadś Mordovia Ŕespubĺikań Pŕavtvet́ikuront́eń Saran ošso erźań tonavtolmań panžomadont́. Arśemanzo kuvalt, Moskovoń eŕaza asśimiĺaćiań poĺit́ikaś vet́i finno-ugrań, Rosśiaso eŕića raśketńeń, pezenze jomamos.

Rosśiań Fed́eraćiań avtohtonoń raśketńe, di erźanćeśkak jutksost, śed́e tov arśit́ Aĺbert Raźineń, udmurtoń ińesodićant́, meeĺće t́evd́ent́ –eś rungoń pultamodont́, kona uĺńeś jonstaź asśimiĺaćiań poĺit́ikant́ karšo.

Koda sodavi, Raskeń ozksso, kona jutaś 2019 ień med́kovon 13-će čiste Pokš Ignatbueń Čukalo veĺese, Ińazoroks kočkaźeĺ Siŕeś Boĺaj – Aĺeksandr Boĺkin.

«Francuz» Aleksandr Tikšajkiněń «Urozket́» knigastont́ jovtnema. Sajgušoń Tanäń mirdezě jomaś kulävtomo vojnasont́ – tortingesěnt́.

«Urozket́», Aleksandr Tikšajkiněń, teke lemsě knigastont́ jovtnema. Jovtnevi, koda minek snartnest́ teemenek «sčastlivojks» kollektivizacijań jutavtomaso. Kandrań Iĺkań uskiź Kolymav dy son jomaś toso. Marä avant́ pekstyź lageŕs…

Aleksandr Tikšajkiněń «Urozket́» knigastont́ jovtnema. Maräń dy Komań kudos saś «paro lomań», Hviläń Vanä viŕvannyeś. Son sodyĺ takosto, koda Koma keräś viŕstě kemeńška žerdinet́ dy miinze synst… Kunsolotano ěno, dy arsetäno, mejś son «paro lomań». Lovny Väčeslav D́jakov.

Raśkeń Ozksoś, kojsem, jutaś beŕańste. Kirďivieś povi ejsenze kemeste, kšńiń, povića, kutmoŕamoso.

Od lomatńe ezť sa ĺezdamo sťavtomonzo Štatolonť di ĺija lamo anokstamo ťevtńeńgak. Anśak kolmo- ńiĺe siŕe aťat, 60-70ń ieseť, topavsť ńeť veśe ťevtńeń.

Mejś veinst naćijatńe sťavtiť eś mastorť, eĺi snartńiť ťeńs, di ĺijatńe eŕiť uŕeks? Veńkseś uĺi? Mejse ťeveś?

Jožosonť. Eś pŕań pitńeń putomasonť. Eś jondo perťpeĺkseń ńeemasonť.

Erżań raśkeś jomi. Koda tataroń, baškireń, maŕiń, udmurtoń, veťkeń di mokšoń raśketńe. Kona śeďe bojkasto, kona sastińe. Teveś ďemografijasonť. Čuvaroʼn častnese, konatńese čuvaroś śeďe lamo, čuďemaś śeďe kuvať. Anšak peś jala ťeke. Čuvaroś pŕadovi. Raśkeš jomi.

Saś ška čaŕkod́ems: araś son kosojak, ťiŕiń mastordonť baška! Vana isťat arśemat sakšnosť pŕazom, źardo ardińek miń Čigirin ošsto, koso Oleksandr Solodar ťejś eś «Mordva» knigań pŕeźentaćijanť (Iĺado pokordavo, isťamo veĺe ťese uĺńeś). Kosto eno saevsť Čigirin bujse erźatńe? Sasť!