«Планавае перасяленне»

Чытаю на адным з прагрэсіўных нацыянальна-дэмакратычных сайтаў праект уладкавання нацыянальнай рэспублікі пасля развалу РФ. Вось гаворка заходзіць пра мову (цытую ў арыгінальнай форме): «Рускія, не жадаючыя вывучаць і ўжываць нацыянальную мову рэспублікі, будуць абменьвацца этнічнымі чувашамі/татарамі і г.д. Кожны ў сваю рэспубліку так бы мовіць.

Перасяленне будзе ў роўным статусе для абодвух бакоў, гэта: сацыяльныя льготы, праца, нерухомасць».

«Планавае перасяленне» – гэта, як я разумею, эўфемізм да слоў «этнічная чыстка». Трохі фашызмам папахвае.

Каб зразумець абсурднасць якога-небудзь сцвярджэння ці меркавання, можна змадэляваць яго дзеянне на практыцы і ацаніць вынік. Паспрабуем гэты прыём скарыстаць у нашай сітуацыі!

Па-першае, задамо сабе пытанне, што азначае «не жадаючыя вывучаць і ўжываць нацыянальную мову»? А што, калі вывучае, але не прымяняе? Гэта падлягае пераследу і санкцыям? А калі наадварот – ужывае, але непісьменна і незразумела, пры гэтым вывучаць не хоча, як тады? Будзе ён аб’ектам карнага ўздзеяння? Хто і як будзе фіксаваць выпадкі «непрымяненне»? Як будзе ў рэальным жыцці рабіцца абмен на этнічных чувашаў/татараў? У адпаведнасці з якім законам? Хто такі закон прыме ў абноўленых нацыянальных рэспубліках? Якая альтэрнатыва ў тых, хто адмовіцца падпарадкоўвацца такому закону? Турма?

Паспрабуем змадэляваць віртуальную карцінку падзеі.

«Добры дзень, гэта вы Нікіціна Марыя Кірылаўна, 1948 г.н.? Чувашскую мову ведаеце? Чаму? Курсы навучаньня праходзілі? Чаму? Ну, гэта не прычына. Заўтра будзьце гатовыя да высялення ў Валагодскую вобласць, з сабой браць самае неабходнае агульнай вагой не больш за 50 кг!

Таварышы, нас не зразумеюць з такім падыходам! Скажу больш, такі падыход – найкарацейшы шлях да нажывання ворагаў унутры краіны і да страты сяброў за яе межамі.

Неяк аўтару прыйшлося азнаёміцца ​​з турэцкай матывацыяй сумных падзей у Турэцкай Арменіі ў 1915 г. Нагадваю, што ўсё адбывалася падчас Першай сусветнай вайны. Абгрунтаванні рашэнняў і ўчынкаў турак выглядалі цалкам лагічна. Скажам больш – разумна. Яны апраўдвалі падыход турэцкіх уладаў да вырашэння пытання прарасейскай пятай калоны меркаваннямі нацыянальнай бяспекі, паколькі армяне часта займалі антытурэцкую пазіцыю і нярэдка выступалі шпіёнамі Расейскай імперыі. Для выгоды народа Асманскай імперыі іх хацелі выправадзіць за межы Турцыі і канваіравалі праз усю краіну. А тое, што ў кожнай турэцкай вёсцы, дзе рабілі прыпынак, мужчын забівалі да смерці, а жанчын гвалтавалі да смерці, гэта эксцэс, які не залежыць ад уладаў! Турцыя ад усяго гэтага нават зараз адмыцца не можа! І невядома, ці зможа калі-небудзь, калі не пакаецца і не папросіць прабачэння.

Ведаеце, мне зусім не хочацца ўступаць на той жа шлях з гэтымі «планавымі перасяленнямі».

Адна справа быць ваяром, адстойваючы свае правы, нават калі табе прыходзіцца пры гэтым забіваць ворагаў, і зусім іншая справа стаць катам, караць вінаватых па моўнай ці этнічнай прыкмеце.

Метады павінны быць іншымі. Не жадае вучыць мову карэннага народа – ну і чорт з ім, хай не вучыць. Але ўсе законы, прынятыя гэтым карэнным народам, павінен выконваць няўхільна! Усе звароты ў афіцыйныя інстанцыі – толькі на татарскай/башкірскай/чувашскай/калмыцкай. Навучанне – на дзяржаўнай мове. Уся наглядная інфармацыя сапраўды гэтак жа! Хочуць ісці супраць волі народа – няхай адчуюць на сабе ўвесь цяжар такога рашэння, няхай адчуюць сябе іншаземцамі ў чужой краіне. Гэта я пішу аб простых абывацелях, якія адпрэчваюць нацыянальную мову рэспублікі з памкненняў бытавога шавінізму, прышчэпленага расейскім ТБ. Са свядомымі ворагамі, якія заплямілі сябе сабатажам або падрыўной дзейнасцю, размова павінна быць іншай. Як той казаў, «па ўсёй строгасці…»

Наогул-то пра «планавыя перасяленні» трэба дыскутаваць, пытанне сур’ёзнае, але цяпер не першараднае. Спачатку трэба нешта рабіць для атрымання магчымасці будаваць сваю нацыянальную дзяржаву. Нейкім чынам змагацца для набліжэння той гадзіны, калі ўлада ў рэспубліцы стане нацыяцэнтрычнай. На жаль, з канкрэтнымі справамі ў нас пакуль што не вельмі добрае атрымліваецца. У некаторых рэспубліках карэнныя жыхары не жадаюць вучыць мову сваёй нацыі з элементарнай ляноты. Ці будуць яны змагацца за прыярытэт нацыянальнай культуры і мовы пасля набыцця незалежнасці? Калі адказ адмоўны, то… Бо яны, атрымліваецца, фармальна падпадаюць пад праект «Планавага перасялення». Як той казаў «пытанне, вядома, цікавае»…